Veel gestelde vragen – Zonneboilers

HOE WERKT EEN ZONNEBOILER?

Een zonneboiler gebruikt zonne-energie niet voor het opwekken van elektriciteit, maar voor warm water. Een zonneboiler geeft geen energie terug aan het energienet (zoals bij zonnepanelen het geval is). Het warme water dat je niet gebruikt, gaat verloren.

1. De zonnecollector vangt het invallende zonlicht op en zet het om in warmte. De collector geeft de warmte door aan een vloeistof die de zonnewarmte van de collector naar het opslagvat brengt.
2. De vloeistof circuleert in de leidingen tussen de collector en het voorraadvat. De vloeistof neemt warmte op in de collector en geeft die af aan het water in het voorraadvat. De afgekoelde vloeistof wordt dan weer naar de collector gepompt om opnieuw op te warmen.
3. Het voorraadvat zorgt ervoor dat de door de zon geproduceerde warmte wordt bijgehouden tot op het moment dat er warm water nodig is. Bij voldoende zonlicht kunnen de zonnecollectoren het water in het voorraadvat gemakkelijk opwarmen tot boven 60°C.
4. De regeling schakelt de pomp aan zodra de zonnecollector warmer is dan het water in het voorraadvat. Ze beschermt eveneens tegen bevriezing en oververhitting.
5. Als de zon niet voldoende warmte levert, zorgt de naverwarming ervoor dat de gewenste temperatuur bereikt wordt. De naverwarming is mogelijk een elektrische weerstand, een doorstroomtoestel op gas of de CV-ketel. Bij een duoboiler zit de naverwarming in het voorraadvat.
6. Er zijn ook zogenaamde ‘compacte zonneboilers’, waarbij de watervoorraad in de collector op het dak zit. Er is dan geen apart voorraadvat, wat ruimte scheelt.

ZONNEBOILER AANSLUITEN OP CV-INSTALLATIE

Je kunt de warmte uit een zonneboiler ook gebruiken om de woning mee te verwarmen, dus als ondersteuning van de cv-installatie. Vanwege ons klimaat is deze toepassing in Nederland nauwelijks rendabel. Er is weinig kans dat je de extra investering die dit vergt, terugverdient.

Voor de aanschaf van een zonneboiler kunt u gebruik maken van de ISDE subsidie. Kijk voor meer informatie op de website van het RVO:  https://www.rvo.nl/subsidies-financiering/isde/woningeigenaren

ZONNEBOILER INSTALLEREN: VAKMAN OF ZELF DOEN?

De meeste consumenten laten een zonneboiler installeren door de vakman, maar er zijn ook zelfinstallatiepakketten verkrijgbaar. Denk in elk geval vóór aanschaf na waar de collectoren moeten komen te liggen, hoeveel er op de beschikbare plaats passen en hoe de installatie eruit gaat zien vanaf het dak tot aan de gedeelten die zich binnen bevinden.

STAND VAN DE ZON

De zonnecollectoren moeten zodanig worden gericht dat ze zo veel en zo lang mogelijk zonlicht opvangen. Daarbij moet je niet alleen rekening houden met de bewegingen van de zon gedurende een etmaal, maar ook met de stand van de zon door de seizoenen heen: in de winter staat de zon veel lager dan in de zomer.

PLAATSINGSHOEK

Rekening houdend met de stand van de zon is voor zonnecollectoren een opstelling in een hoek van 36° ten opzichte van het horizontale vlak en 5° westelijk ten opzichte van het zuiden optimaal. Hoeveel en hoe vaak de collectoren in de schaduw liggen en hoeveel zonuren er gemiddeld zijn op de plek in Nederland waar de woning staat, kan ook uitmaken in het rendement.

BENODIGDE RUIMTE

Op een schuin (pannen)dak kunnen collectoren tegen elkaar aan worden gelegd. Per vierkante meter collector is dus ook ongeveer een vierkante meter dak nodig aan ruimte. Bij plaatsing op een plat dak moet er wat ruimte tussen de collectoren in zitten om te voorkomen dat de schaduw van de voorste collectoren op de achterste valt. Reken per vierkante meter collector ongeveer 2,5 vierkante meter dak.

VERGUNNINGEN

Per 1 januari 2003 is de Woningwet veranderd. Sindsdien is het makkelijker om kleine veranderingen uit te voeren aan gebouwen. Daardoor is het vaak niet nodig om voor zonnecollectoren een bouwvergunning aan te vragen. Maar de installatie moet dan wel aan een paar voorwaarden voldoen, zoals dat de collectoren niet mogen uitsteken en op een plat dak niet te dicht bij de rand mogen staan.Op een rijksmonument of in een beschermd dorps- of stadsgezicht mogen geen collectoren worden geplaatst. De gemeente kan je vertellen of er voor je woning bijzondere voorwaarden gelden.

KOPEN

Een goed startpunt voor de aanschaf van collectoren is de branchevereniging Holland Solar. Op de website Holland Solarstaat een overzicht van aangesloten verkopers. De richtprijzen verschillen nogal, dus het is aan te raden om meerdere offertes aan te vragen. Op de website van Milieu Centraal staat meer informatie over het kiezen en plaatsen van een zonneboiler. Lees ook meer over zelf stroom opwekken met zonnepanelen.

WAT KOST EEN ZONNEBOILER?

De jaarlijkse energiekosten voor de productie van warm water zullen met een zonneboiler slechts de helft bedragen in vergelijking tot de verbruikskosten van een traditionele boiler. Daartegenover staan de hogere investeringskosten.
Voor een gezin van 3 à 4 personen rekenen we ongeveer op een prijs van 3000 tot 5000 euro (excl. BTW) materiaalkosten en 1000 euro voor de installatie. Afhankelijk van het systeem waarmee we de zonneboiler vergelijken, betekent dat meerkosten van ongeveer 2000 tot 4000 euro + 500 euro installatiekosten.
U kunt via het gewest of de netbeheerders, sommige provincies of gemeenten ook rekenen op enkele premies voor uw zonneboiler waardoor de terugverdientijd korter wordt. Bovendien moet je bij de installatie van een zonneboiler ook rekening houden met het feit dat de energieprijzen de volgende jaren zullen stijgen waardoor de zonneboiler nog sneller terugverdiend wordt.

TELT EEN ZONNEBOILER MEE BIJ DE ENERGIEPRESTATIE VAN EEN WONING?

Bij de verkoop of verhuur van een huis moet een EPB of energieprestatieberekening uitgevoerd worden. De installatie van een zonneboiler heeft een positieve invloed op het energieverbruik en daarmee ook de kwaliteit van een gebouw. De energiebesparing die een zonneboiler realiseert, wordt immers meegerekend in de zogenaamde EnergiePrestatie van de woning. De EnergiePrestatieRegelgeving stelt een aantal eisen voor isolatie, energieprestatie (isolatie, verwarmingsinstallatie, zonne-energie…) en binnenklimaat van een gebouw.

IS ER GENOEG ZONLICHT IN NEDERLAND?

De zon schijnt in Nederland ongeveer 1600 uren per jaar. Dat is voldoende om uw zonneboiler te laten renderen. Zelfs in een grauw landje als Nederland is er dus genoeg zon om de helft van ons warm water aan te maken. Met behulp van een zonneboiler kan je je dus een groot deel van het jaar gratis wassen.

HEB IK OOK WARM WATER OP EEN BEWOLKTE DAG?

Ja hoor. Een zonneboiler maakt niet alleen gebruik van het rechtstreekse zonlicht op een zonnige dag maar ook van het diffuus licht op een bewolkte dag. Wanneer er wolken voor de zon drijven, zal het rendement van uw zonneboiler dalen, maar blijft hij warmte opwekken.

VERSCHIL TUSSEN ZONNECOLLECTOREN EN FOTOVOLTAÏSCHE CELLEN?

Zonnecollectoren maken gebruik van de warmte van de zon door een vloeistof op te warmen in een buizensysteem. Die vloeistof wordt gebruikt om het water in een opslagvat op te warmen. Fotovoltaïsche zonnepanelen of cellen zetten zonlicht om in elektriciteit door gebruik te maken van silicium, een halfmetaal met hoge foto-elektrische eigenschappen.

HOEVEEL ZONNECOLLECTOREN HEB IK NODIG?

Dat hangt natuurlijk af van uw watergebruik dat zelf dan weer afhangt van de grootte van uw gezin. De oppervlakte van de collectoren moet uw huis van warm water kunnen voorzien aan een temperatuur van 60°C. Men rekent op basis van het gemiddelde watergebruik op 1 tot 1,5 m² zonnecollector per bewoner. Wat betreft de opslagcapaciteit van het opslagvat reken je best op 50 tot 60 liter water per m² zonnecollector. Op die manier kan het warm water twee dagen lang gestockeerd worden.

EEN VOLWAARDIG ALTERNATIEF VOOR GAS, MAZOUT OF ELEKTRICITEIT?

In samenwerking met uw architect of installateur bepaalt u uw warmwaterbehoeften. Het rendement van een ideale installatie ligt vaak op 50% of meer maar haalt zelden de 100%. In de zomer zult u waarschijnlijk vaak die
100% halen, in de winter is dat onwaarschijnlijker. Het heeft ook te maken met het feit dat vanaf een bepaald kritisch punt het rendement per extra zonnecollector daalt. Wanneer u het hele jaar door 100% zou willen halen, zou de investering te groot zijn. U zult dus vrijwel altijd naverwarming nodig hebben op basis van gas, mazout of elektriciteit om uw huis van warm water te voorzien. In een vakantiehuis dat u vooral in de lente of zomer gebruikt zal het rendement natuurlijk wel veel hoger liggen.

KAN IK OOK MIJN WONING VERWARMEN MET EEN ZONNEBOILER?

In de winter, wanneer de behoefte aan warmte het grootst is, levert de zon het minste energie. Toch kan de zon een bijdrage leveren aan de woningverwarming. Meestal gebeurt dat in combinatie met een zonneboiler voor sanitair warm water. Het aandeel van de zon zal in klassieke oudere woningen nooit meer dan 10 à 25% van de verwarmingsbehoefte bedragen. Bij Lage Energiewoningen en Passiefhuizen kan een correct gedimensioneerde zooneboiler-combiysteem wel tot 50% en meer van de verwarmingsbehoeften dekken. 100% dekking is in ons klimaat niet mogelijk en daarom blijft een aanvullend verwarmingssyssteem noodzakelijk.